„Któż mógłby wątpić, że za tymi świetlistymi oczami kryje się dusza”

Théophile Gautier, pisarz (1811–1872)

Pochodzenie i historia rasy

Kot stał się przyjacielem człowieka od niedawna. Pochodzący od kota nubijskiego kot domowy szybko skolonizował wszystkie zakątki kuli ziemskiej. Obecnie pod względem liczebności zdominował psa i stał się najczęściej hodowanym zwierzęciem domowym. Domowy kot to wspaniały przykład sukcesu. Elegancki, mądry, a przy tym duży indywidualista. Stał się najpopularniejszym zwierzęciem-przyjacielem człowieka. Towarzystwo kota w wyjątkowy sposób zaspakaja naszą głęboko zakorzenioną potrzebę obcowania z naturą.

Kot brytyjski jest to jedna z najstarszych europejskich ras. Ich historia sięga czasów starożytnych. Przodkowie tych kotów pojawili się na Wyspach Brytyjskich, sprowadzeni tam przez legiony rzymskie po kolonizacji Galii, jako pomoc w ochronie zapasów żywności w walce ze szczurami.

Przez wiele stuleci pospolicie występujące, duże, krągłe, krzepkiej budowy i doskonałego zdrowia koty cieszyły się życzliwością Brytyjczyków. Mimo to do XVIII wieku praktycznie nie czyniono żadnych prób prowadzenia programów hodowlanych, których stałyby się przedmiotem. Dopiero w drugiej połowie XIX wieku hodowcy, zafascynowani nie tylko imponującym wyglądem tego wspaniałego wyspiarskiego zwierzaka, ale również jego nietuzinkową osobowością, podjęli regularną pracę nad wizerunkiem swojego symbolu narodowego - brytyjskiego kota krótkowłosego.

W 1865 roku rozpoczęła się kontrolowana hodowla kotów brytyjskich tzw. BKH (british kurzhaar) lub BSH (British Shorthair) w Anglii. Pierwsza oficjalna światowa wystawa kotów odbyła się w Londynie w lipcu 1871 roku, w Crystal Palace. Została zorganizowana przez miłośnika tych zwierząt, Harrisona Weira, który wyznaczył standardy, stworzył opisy idealnych kotów poszczególnych ras dla wszystkich wystawianych wówczas kotów. Był też jednym z trzech sędziów. Na wystawie można było już podziwiać koty brytyjskie w kilku odmianach barwnych. Wystawa okazała się spektakularnym sukcesem. Koty brytyjskie zostały jednak uznane za rasę dopiero w 1929 roku podczas corocznego kongresu GCCF (Governing Council of the Cat Fancy), kiedy to został przyjęty wniosek jednego z uczestników o uznanie kota brytyjskiego za rasowego. W ten sposób oficjalnie dołączył on do wąskiego wówczas grona szlachetnie urodzonych.

Początek XX wieku to rozwój hodowli kota brytyjskiego w jego ojczyźnie. W tym czasie zamożni Brytyjczycy zaczęli zwracać większą uwagę na koty w tak egzotycznym typie. Początkowo krzyżowano je z azjatyckimi kotami krótkowłosymi, ale bardzo szybko zauważono, że zatraca się krępa budowa ciała i okrągła głowa. Hodowcy więc zdecydowali się na domieszkę krwi kota angorskiego, a następnie perskiego, co dało zaskakująco dobre rezultaty.
Początkowo Brytyjczycy uznawali jedynie niebieską barwę sierści, co w owych czasach świadczyło o szyku i wyrafinowanym guście właścicieli.

Równocześnie z hodowlą na wyspach Brytyjskich, w Europie również pracowano nad wyhodowaniem kota krótkowłosego o mocnej i zwartej budowie ciała, którego nazwano kotem europejskim. Niestety, nie na długo, ponieważ Skandynawowie również wyhodowali kota krótkowłosego bezpośrednio wywodzącego się od kota domowego. Po przeprowadzonych próbach krzyżowania ze sobą tych ras, hodowcy doszli do wniosku, że koty brytyjskie i europejskie posiadają wiele cech wspólnych takich jak budowa ciała, jednak domieszka krwi kotów perskich i angorskich różni je znacznie od kotów skandynawskich. Tak więc kot skandynawski pozostał kotem europejskim, którego cechuje lżejsza budowa ciała oraz wygląd zbliżony do kotów, które możemy spotkać na ulicach Europy.

Na początku lat 50-tych podjęto próby krzyżowania kota brytyjskiego z francuskim kotem kartuskim, ale bardzo szybko doszło do zatracenia charakterystycznych cech obu ras, tak że w rezultacie zaczęto mówić o jednej rasie. Dzisiaj takich problemów już nie ma, kot kartuski pozostał sobą, skandynawski przyjął wzorzec kota europejskiego, natomiast spośród wyselekcjonowanych brytyjskich i pozabrytyjskich kotów wyodrębniono kota brytyjskiego takiego, jakiego znamy dziś.

Rasa ta w krótkim czasie zyskała dużą popularność i nadal cieszy się powodzeniem. Mimo załamania hodowli w czasie drugiej wojny światowej, została przywrócona do życia dzięki wysiłkom hodowców, którzy przy jej odtwarzaniu wykorzystywali wszystkie koty ze Wspólnoty Brytyjskiej. Już w latach 70. XX wieku przyszłość rasy napawała optymizmem, a koty brytyjskie niebieskie zdobyły nawet popularność w Ameryce Północnej. Obecnie koty brytyjskie krótkowłose są najpopularniejszą rasą w swojej ojczyźnie.

Hodowla kotów brytyjskich w Polsce nie ma jeszcze zbyt długiej historii. Pierwszy przedstawiciel tej rasy pojawił się w Polsce w 1994 roku. Został on sprowadzony przez Panią Marzenę Mroczkowską-Filipowicz z Poznania. Duży wzrost popularności kotów brytyjskich w Polsce przypada na 2001 rok.

Ze względu na łatwą pielęgnację i miły charakter, rasa ta cieszyła się coraz większym uznaniem. W tym czasie powstało wiele hodowli. Wraz z popularyzacją rasy w Polsce, koty te zaczęły osiągać znaczące tytuły na międzynarodowych wystawach kotów rasowych w kraju i zagranicą. Obecnie w Polsce istnieje kilkadziesiąt hodowli kotów brytyjskich, a ich liczba stale wzrasta.